تاریخچه ی مس 5000 سال پیش از میلاد مسیح
مس بعد از طلا، اولین عنصری است که توسط بشر کشف شد و ابزارآلات مسی کشف شده قدمتی در حدود 5000 سال پیش از میلاد مسیح را نشان می دهند. نشانه هایی مبنی بر ذوب و خالص کردن مس از اکسیدهای آن مانند مالاکیت و آزوریت تا سال 5000 قبل از میلاد وجود دارد. از بیشترین کاربردهای مس در زندگی روزمره و صنعت میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- دستگیره های در و سایر وسایل منزل.
- استفاده از آن در وسایل آشپزخانه از جمله ماهی تابه.
- موتورها، بخصوص موتورهای الکترومغناطیسی و موتور بخار وات.
- کلیدها و تقویت کننده های الکتریکی.
- از سولفات مس به منظور سم و تصفیه کننده ی آب استفاده میکنند.
همچنین استفاده از مس به عنوان جزئی از سکه ها و همچنین سرویس قاشق و چنگال در آشپزخانه ها.
باید گفت که این فلز به دلیل داشتن سختی کافی دارای خاصیت انعطاف پذیریِ عالی است و چکش خواری خوبی دارد، بنابراین یکی از مهمترین استفاده های این فلز در صنعت بر میگردد به استفاده از آن در صنعت سیم و کابل، همچنین به آسانی به ورقه و مفتول نیز تبدیل میشود. پس دانستیم با توجه به این خواص، مس چه کاربردهای فراوانی در زندگی روزمره ما انسان ها دارد.
مشاهده محصولات سیم لاکی: قیمت سیم لاکی
حال در ادامه می خواهیم به مبحث تولید سیم مسی و کابل و تاریخچه ی آنها در جهان و ایران بپردازیم، با ما همراه باشید…
تاریخچه ی تولید سیم و کابل در جهان
از بهترین رساناهای الکتریکی، فلز مس میباشد که به همین دلیل در بسیاری از دسته های سیم کشی برق مورد استفاده قرار میگیرد. سیم مسی در تولید برق، انتقال قدرت، توزیع برق، مخابرات، مدار الکترونیکی و انواع بی شماری از تجهیزات الکتریکی مورد استفاده قرار میگیرد. مس و آلیاژهای آن نیز برای ایجاد اتصالات برق استفاده می شوند.
سیم کشی در ساختمان ها مهم ترین بازار برای صنعت مس است. تقریباً نیمی از کل مس تولید شده، برای ساخت سیم های الکتریکی و کابل های سیم کشی استفاده میشود.
اولین کاربرد برق به شکل امروزی مربوط به دهه ۱۸۵۰ میلادی میشود. در آن زمان اماکن عمومی و ایستگاه های قطار و فانوس های دریایی از جریان الکتریسیته برای روشنایی استفاده میکردند. برای انتقال جریان برق که آن روزها جریان کم فشاری هم داشت باید از وسیله ای استفاده میکردند.
به همین دلیل در سال 1830 کشتیرانان، اولین کسانی بودند که از کابل به عنوان ابزار کاری خود استفاده میکردند. اما از آن به عنوان ابزاری برای انتقال جریان برق استفاده نمیکردند تا اینکه در سال 1850 با پیشرفت علم و نارسانایی بودن فولاد، برای اولین بار اصطلاح سیم ورود پیدا کرد و هادی آن مس بود. اما این سیم ها در آن زمان بدون عایق بودند و روکش نداشتند، خطرات ناشی از برق گرفتگی نیز زیاد بود. به همین دلیل در سال 1876 اندیشه تولید کابل با روکش پلاستیکی به مرحله اجرا درآمد.
مشاهده محصولات: عایق حرارتی سیم
شیوه ساخت آنها به این صورت بود که چند رشته سیم مسی را به هم تابیده و با نوعی کائوچوی طبیعی به نام (گاتاپرچا) Gutta percha روکش می کردند، که آن را در دمای ۱۳۰-۱۴۰ درجه سانتی گراد قرار می دادند و سپس با روکشی از سرب روی آن را می پوشاندند. اما در سال 1887 شیمیدان ها توانستند از راه سنتزِ مواد عایقی جدید، موفق به تهیه ماده ای به نام « باکلیت» شوند که ارزانتر و سبکتر از گاتاپرچا بود که از آن برای اولین بار در سال 1898 در تولید سیم و کابل ۱۰ کیلو ولت سه رشته ای استفاده کردند.
از سال ۱۹۳۵ با کشف عایق های کاغذی توسط دانشمند سوئیسی به نام بورل صنعت سیم و کابل پیشرفت چشمگیری را شروع کرد. تا سال ۱۹۵۳ که برای اولین بار کابل خشک با عایق پلی اتیلن کراس لینک XLPE ، در کارخانه جنرال الکتریک ساخته شد. به وسیله همین عایق XLPE امروزه سیم و کابل های فشار قوی فراتر از ۵۰۰ ولت هم ساخته میشوند.
تاریخچه ی تولید سیم و کابل در ایران
تاریخچه سیم و کابل در ایران بر اساس مستندات موجود بر می گردد به سال 1282 خورشیدی، که با ورود کارخانه برق امین الضرب به ایران، سیم های روکش دار و سپس کابل توسط همین شخص (محمد حسین امین‌الضرب ملقب به پدر برق ایران) خریداری و به ایران وارد گردید.
نحوه ی استفاده از سیم و کابل در سالهای اولیه
پیشنهاد مطالعه: شرکت های تولید کننده سیم لاکی در ایران
در سال های نخست بهره برداری از انرژی برق معمولا سیم های روکش دار به کمک مقرهای کوچک و سفید رنگ قرقره مانندی بر روی دیوارها و سقف اتاق ها و سالن ها نصب می شدند، سپس در پی بهره گیری از انرژی برق برای راه اندازی موتورهای برقی در کارگاه ها و کارخانه ها، استفاده از کابل های پیشرفته تر آغاز گردید و با افزایش تعداد کارگاه ها و کارخانه ها ورود کابل نیز چشمگیرتر شد.
از سویی با جمع آوری شبکه های هوایی در شهرهای بزرگ به ویژه در تهران و اصفهان و نصب شبکه های زمینی کابل فشار ضعیف و فشار متوسط نیاز به کابل های پیشرفته وارداتی چاره ناپذیر گردید و بنگاه های برق برای تامین نیازهای گوناگون و گاهی پیچیده تن ها به بازارهای برون مرزی متکی شدند و انبارهایشان پر از کابل های متنوعی شد که از سازندگان بی شمار در سطح جهان خریداری می کردند.
برتری مدارهای کابلی و نیازهای روزافزون به شبکه‌های زمینی در سطح شهرها و درون کارخانه ها و کارگاه ها، برنامه ریزان اقتصادی و فنی و سرمایه گذاران را بر این باور کشاند که با سرمایه گذاری در صنعت کابل سازی، افزون بر تامین نیازهای داخلی از خروج ارز نیز جلوگیری می شود.
پیشنهاد مطالعه: آموزش سیم پیچی موتور کولر
در این میان با پدید آمدن زمینه ورود فناوری ها و دانش های نوین پیشرفته و برپایی پایگاه های تحقیقاتی تخصصی به روند رو به رشد پیشرفت های علمی و فنی کمک می گردد. چنین بود که اندیشه ایجاد کارخانه های کابل سازی به وجود آمد.
روش ساخت سیم و کابل و تفاوت های موجود در آنها
روش ساختن سیم و کابل در اکثر کارخانه های تولید کننده یکسان است، که آن هم به دلیل یکسان بودن قوانین و استانداردهای ساخت در سراسر دنیاست. و آنچه که باعث تفاوت اساسی این محصولات می شود، متفاوت بودن یکاهای اندازه گیری در هر کشور است. و در رابطه با ساخت با استفاده از کابل ها، میتوان کشورهای جهان را به دو دسته تقسیم نمود: کشورهایی که از روش ساخت بریتانیا و اروپا پیروی می کنند و آنهایی که با روش طراحی در ایالات متحده آمریکا سازگارند.
روند کنونی ساخت سیم و کابل در ایران
ایجاد کارخانه های سیم سازی و کابل سازی در ایران از نزدیک به ۴۰ سال پیش آغاز شده است، هر چند به نظر می رسد که سیم سازی باید پیشینه بیشتری داشته باشد.
شایان یادآوری است که واژه سیم در زبان فارسی به نام فلز نقره است که به آسانی به صورت مفتول یا سیم های نازک در می آمده است. حتی واژه سیماب یا جیوه در حقیقت از دو واژه سیم و آب شکل گرفته است. از سویی یکی از نخستین وارد کنندگان سیم های رسانا به ایران، شخصی فرانسوی بود که از کارخانه کابل CEEM سیم و کابل وارد میکرد.
این نام اختصاری در زبان فرانسه (س دوزم) خوانده میشد ولی در ایران به آسانی تبدیل به سیم شد و با توجه به زمینه پیشین این واژه در ایران (سیم یا نقره) زمینه کاربردش به جای مفتول آسانتر و هموارتر گردید و سرانجام جایگاه ویژه ای در نام گذاری رسانا های برقی یافت.
به هر حال کارخانه های کابل سازی در ابتدا کار خود را با تولید سیم آغاز کردند و سپس با ساخت رسانا ها، توسعه یافته و سرانجام به ساخت کابل پرداختند. در این زمینه می توان کوتاه و مختصر به روند طی شده نگاهی انداخت:
سیم سازی: این صنعت با به کار افتادن کارخانه های فروزنده، دیاموند (هادی برق کنونی)، الکتریک خراسان و سیمکو آغاز شد، که امروزه نزدیک به ۱۰۰ کارخانه در همین زمینه مشغول به کار هستند.
تولید رسانا: ساخت رساناهای برقی توسط شرکت های ایر کابل (کابل ساوه کنونی) و آلومتک (وابسته به وزارت نیرو) آغاز شد که همچنان به تولید ادامه می دهند.
کابل سازی: کابل های افشان و کابل هایی با رساناهای یک تکه و یا رشته ای در هم کلاف و فشرده شده تا ۳۰۰ و بزرگتر هم اینک توسط کارخانه های کابل البرز، کابل ایران، کابل تک، سیمکو و سیمکات در دست ساخت است و در سال های اخیر کارخانه های جدیدتری با تغییرات پیشرفته نیز مانند سیم و کابل ابهر فعالیت خود را به طور گسترده ای آغاز کرده اند.
کابل های مخابراتی: کارخانه های کابل ایران، کابل تک و کابل البرز در این زمینه فعال اند. رایان سیم اصفهان، پیشرو رفسنجان و کارخانجات کابل های مخابراتی شهید قندی نیز در این گروه جای دارند.
کابل فشار متوسط: تعداد کارخانه هایی که به ساخت کابل های فشار متوسط می پردازند محدودترند. در این گروه می توان به کابل رایان سیم اصفهان، پیشرو یزد ابهر، کابل البرز و سیمکو اشاره نمود.
سیم های لاکی: این گروه از سیم ها بیشتر توسط کارخانه های پایش، شارلاک مورد استفاده قرار می گیرند.
تقسیم بندی سیم و کابل بر اساس تنوع تولید:
- سیم لاکی.
- سیم و کابل برق (انتقال و توزیع).
- سیم و کابل دیتا (مخابراتی و فیبر نوری).
- سایر سیم و کابل های خاص.
سیم و کابل بر اساس جنس مواد اولیه به سه دسته مسی، آلومینیومی و فیبر نوری تقسیم بندی می شوند.
گردآوری شده توسط: فروشگاه ایران سیم لاک
